CÁC VÙNG SẢN XUẤT VANG CHÍNH CỦA TÂY BAN NHA

Tây Ban Nha (Spain) là quốc gia có diện tích trồng nho lớn nhất trên thế giới (khoảng 11,750km), nhưng chỉ xếp thứ 3 về sản lượng rượu vang tiêu thụ (sau Ý và Pháp), mỗi năm làm ra khoảng 1 tỷ gallons (tương đương khoảng 3,785,000,000,000 lít). Người dân Tây Ban Nha trồng nho ở khắp mọi nơi trên cả nước, tập chung nhiều nhất ở miền Trung.

Nổi tiếng nhất là những thứ rượu vang đỏ của vùng Rioja, rượu Cava sủi bọt của miền Đông Bắc gần thành phố Barcelona, và một thứ rượu khá đặc biệt nơi đây không thể không nhắc đến đấy là Sherry, rượu cường hoá nồng độ ở miền Nam.

 Bản Đồ Mô Tả Các Vùng Vang Tây Ban Nha

Các Vùng Chính Làm Rượu Vang: Ở Tây Ban Nha, các vùng sản xuất cách biệt nhau khá xa, chính vì vậy rượu các vùng làm ra đều mang phẩm chất khác hẳn nhau. Hiện tại, có khoảng trên 70 vùng được công nhận làm ra rượu có phẩm chất tốt và có cá tính rõ rệt, nổi bật nhất là mấy vùng vang được nêu dưới đây:

A – VÙNG RIOJA: Được mệnh danh là Napa Valley của Tây Ban Nha, nơi đây sản xuất ra những chai rượu vang đỏ thơm ngon thượng hạng.

Bước ngoặt lịch sử vào năm 1850, khi nạn dịch Phylloxera lan tràn khắp vùng Bordeaux, tàn phá hầu hết mọi ruộng nho ở đó thì các nông gia Pháp bắt buộc phải đi tìm một nơi nào khác cũng có những đặc điểm tốt như ở Bordeaux của họ để hành nghề. Họ đã tìm thấy vùng Rioja.

Với kinh nghiệm lành nghề, các chuyên gia Pháp đã tận tâm huấn luyện kỹ thuật cho các bạn đồng nghiệp Tây Ban Nha, đặc biệt là về cách sử dụng các thùng gỗ sồi để đựng rượu trong suốt thời gian dài rượu được ngâm ủ dưới hầm. Cũng từ đó trở đi, phẩm chất rượu của vùng Rioja được nâng cấp lên rất nhiều, xuất cảng ra các vùng khác và nước ngoài, rồi dần dần là vang danh trên toàn thế giới.

Nho chủ đạo của vùng Rioja là đỏ chiếm khoảng 80%, dẫn đầu là Tempranilo, nó được dùng làm căn bản để tạo ra hầu hết rượu vang đỏ khu vực này. Tiếp theo là Grenache, loại nho chính làm ra những thứ rượu nổi tiếng của vùng Châteauneuf-du-Pape nhưng ở Tây Ban Nha nó được gọi là Grarnacha.

Lĩnh hội được kinh nghiệm làm rượu rất tốt của Pháp, Rioja ngày nay vẫn không ngừng học hỏi để nâng cấp mình lên nữa, họ noi gương Tuscany ở bên Ý và bắt tay vào trồng thử các giống nho quốc tế Cabernet Sauvignon, Merlot với hy vọng tạo ra những thứ rượu ngon cao cấp giống như Supe-Tuscans. Về nho trắng ở vùng Rioja, loại quan trọng nhất là Viura (Macabeo), làm ra thứ rượu vang trắng thơm ngon, dễ uống và giá lại rất hợp lý.

Phẩm chất rượu vang vùng Rioja này dựa trên danh tiếng của rượu vang đỏ, mặc dù họ sản xuất cả rượu vang trắng và Rosé. Chai rượu nào ở đây mà đơn thuần chỉ gắn mỗi chữ Rioja trống trơn tức là rượu bình thường (giống như chai rượu chỉ có mỗi chữ Bordeaux thì không có gì đặc sắc). Cao hơn một bậc là rượu Rioja có chữ Crianza đi kèm. Loại này phải được ngâm ủ ít nhất là 12 tháng trong thùng gỗ sồi và thêm 12 tháng nghỉ trong chai. Ít nhất phải đạt 36 tháng rồi mới mang thị trường bán.

Đối với cấp độ Resevar cũng vậy, từ lúc rượu được làm xong cho đến khi đem đi bán thì phải cần ít nhất 4 năm trở lên. Loại Gran Reserva thì khắt khe hơn nữa, bởi nó chỉ được sản xuất vào những năm được mùa nho, ngâm ủ trong thùng gỗ sồi ít nhất 3 năm và nghỉ yên trong chai thêm 3 năm nữa mang ra thị trường tiêu thụ.

Bodegas Luis Canas Rioja

B – VÙNG RIBERA DEL DUERO / RUEDA / PRIORATO / RIAS BAIXAS / TORO:

Ribera del Duero: Cách thủ đô Madrid chừng hơn 100 km về phía Bắc, vùng làm rượu vang đỏ được rất nhiều người ưa chuộng. Có khá nhiều nhà sản xuất vang ở đây, nhưng nổi bật hơn cả về chất lượng là gia đình Vega Sicilia.

Thực tế chai rượu nổi tiếng và đắt tiền nhất của cả nước Tây Ban Nha là do nhà này làm ra, đó là chai Vega Sicilia Unico (80% Tempranilo, 20% Cabernet Sauvignon), một thứ rượu đỏ mạnh mẽ, đậm đà, để lâu được cả trăm năm giống như những Grands Crus Classé của Bordeaux. Nếu may mắn, bạn có thể mua được nó giá 300$, đơn giản vì nó rất hiếm.

Rueda: Đi về phía Tây của Ribera del Duero, bạn sẽ thấy những nhà sản xuất rượu vang đỏ lẫn trắng với phẩm chất ngày càng tiến bộ. Thời gian trở lại gần đây, những loại vang đỏ đến từ vùng Rueda được các nhà phê bình trên thế giới ca tụng và cho điểm số cao, nên triển vọng nơi đây sẽ có chỗ đứng trên thị trường rượu vang.

Priorato: Cách Barcelona chừng 100 miles (khoảng 160 km) về phía Tây Nam, vùng rượu vang Priorato nổi tiếng siêu tốc một cách kỳ lạ, bởi từ trước tới hiện tại chưa có vùng nào ở Tây Ban Nha phát triển nhanh chóng mặt như vậy. Cách đây khoảng 25 năm về trước, vùng núi gập ghềnh rất khó lưu thông này còn chưa được mấy ai chú đến, nhưng ngày nay các nhà phê bình rượu vang không tiếc lời khen ngợi những thứ rượu vang đỏ thơm nồng nàn, mạnh mẽ mà họ tạo ra nơi đây.

Nho chủ đạo vùng này là Garnacha và Carignan trên những sườn đồi dốc, đất đai khô cằn. Tuy cây nho cho ít trái, nhưng rất cô đọng, rượu có hàm lượng alcohol cao khác thường và tannin rất đậm. Đại diện xuất sắc nhất phải kể đến những chai Clos Mogador, Clos Erasmus và L’Hẻmita.

Rias Baixas: Chênh lên miền tây Bắc, nơi đây nổi tiếng với những chai rượu vang trắng không ngọt, có mùi thơm rất nồng, làm bằng nho Albarino. Khí hậu mát mẻ và nhiều mưa nhất ở Tây Ban Nha, do tác động của gió biển từ Đại Tây Dương thổi vào.

Toro: Ở vùng này, giống nho Tempranilo được biệt đến với cái tên là Tinta de Toro và đây cũng là giống nho chiếm ưu thế. Toro là vùng hạ lưu của sông Ribera, có khí hậu ấm hơn nên sản xuất ra những loại vang nhiều alcohol hơn và có độ đậm hợp lý. Ngoài ra, họ còn làm ra rượu vang trắng có vị chua vừa phải và ít ngọt từ giống nho địa phương Verdejo, một số ít gia đình trong vùng cũng sử dụng nho Sauvignon Blanc. Với độ cao lý tưởng của vùng đất này sẽ giúp những chai vang lưu giữ lại được hương vị tươi mát hơn.

Bodega Vega Sicilia Valbuena de Duero Thuộc Tỉnh Valladolid

C – VÙNG CATALUNYA (Rượu CAVA Nổi Tiếng Nhất Tây Ban Nha):

Nằm sâu trong đất liền về phía Đông Bắc của Tây Ban Nha là thành phố Barcelona cổ kính, nơi đây có nền văn hoá ẩm thực đa dạng và sản xuất nhiều dòng rượu vang khác nhau từ các giống nho đỏ Garnatxa (Garnacha), Cabernet Sauvignon, Merlot, Tempranilo, Carinyeana (Carignan). Nổi tiếng nhất là vang sủi tăm Cava đến từ vùng Penedès ở thành phố Sant Sadurni d’Anoya, được làm từ 3 giống nho trắng Macabeo, Xarel-lo, Parellada, phần lớn rượu vang Cava được làm rất công phu, tỉ mỉ như Champagne của Pháp.

Vào khoảng những năm 1980, từ vị trí tên tuổi mờ nhạt Priorat đã nổi lên như một ngôi sao trong dòng rượu vang đỏ của vùng. Dựa vào kinh nghiệm của tổ tiên để lại và kết hợp với kinh nghiệm khoa học thực tại, họ đã canh tác tốt để biến những cây nho Garnacha và Carinena có năng xuất thấp thành những vườn nho chất lượng cao.

Nếu bạn muốn so sánh thử Cava với Champagne để cảm nhận chất lượng? Bạn chỉ cần bỏ ra khoảng 20$ là có thể mua được 1 chai Freixenet, tiêu biểu cho phẩm chất của Cava, đem ướp lạnh mấy tiếng đồng hồ rồi mở ra uống là biết liền.

Family Cavas Freixenet

D – VÙNG ANDALUSIA (Làm Ra Rượu SHERRY):

Quê hương chính của rượu Sherry hay Jerez là thị trấn Jarez de la Frontera ở Andalusia. Là thứ rượu vang được tăng cường nồng độ và có thể được làm theo kiểu ngọt hay không ngọt. Để làm ra rượu Sherry, người ta dùng 3 loại nho: phần chính là nho Palomino, kế đó là Pedro Jimenez hay gọi tắt là PX để tạo ra vị ngọt và Moscatel hay Muscat để có thêm màu sắc.

Các nước phương Tây rất ưa chuộng thức uống này, đặc biệt là ở Anh, nhưng người Việt chúng ta lại ít người biết đến thức uống này mặc dù mùi vị của nó khá đặc sắc, nếu sử dụng đúng cách thì rất ngon.

Có đến hàng chục loại rượu Sherry khác nhau, nhưng chúng ta chia làm 2 loại ngọt và không ngọt cho dễ nhận biết:

Rượu Sherry Không Ngọt: Loại Fino có màu vàng rơm nhạt, mùi vị nhẹ nhàng, tế nhị, nồng độ alcohol từ 15-17 độ. Loại Manzanilla cũng tương tự như Fino, nhưng hoàn toàn không ngọt nên vị chát nổi bật hơn.

Rượu Shery Ngọt: Loại Pale Cream được pha trộn Sherry Fino và Amontillado vào với nhau và thêm chất ngọt cho hấp dẫn. Loại Cream Sherry được gọi là Cream nhưng thực chất nó vẫn chỉ là rượu, không hề có Cream trong đó. Tuy nhiên mùi vị của nó mượt mà hơn và thơm ngọt giống như Cream.

Thời gian trước, rượu vang Tây Ban Nha phần lớn chỉ để tiêu thụ trong nước. Thế giới ít biết đến rượu Tây Ban Nha ngoại trừ mấy chai Sherry và rượu đỏ đã được cường độ hoá. Phải trải qua một quá trình dài cũng giống như Ý, kể từ hồi thập niên 1980 đến nay, những chai rượu đỏ xuất sắc, được sản xuất không chỉ ở Rioja mà còn từ nhiều vùng miền khác nữa, đang tạo ra danh tiếng lớn trên thị trường quốc tế.

Thị Trấn Jerez de la Frontera