CÁC VÙNG TRỒNG NHO ĐỂ SẢN XUẤT RƯỢU VANG CHÍNH CỦA MỸ

Nước Mỹ (Unted States) là một siêu cường quốc về đa lĩnh lực, nhưng riêng về lĩnh vực sản xuất tiêu thụ rượu vang chỉ đứng thứ tư trên thế giới (sau Ý, Pháp, Tây Ban Nha), sản lượng khoảng 2,200 triệu lít mỗi năm trong thế kỷ 21.

Trên thực tại, người dân Mỹ tiêu thụ một số lượng rượu vang trung bình hàng năm gần bằng số lượng mà họ sản xuất ra. Tuy nhiên, nếu tính theo đầu người ở Hoa Kỳ vẫn còn thấp, chỉ xếp hạng thứ 34 so với các nước khác trên thế giới. Bởi những người dân Châu Âu coi rượu vang như một thức uống hàng ngày không thể thiếu trong mỗi bữa ăn của họ, mức tiêu thụ trung bình hàng năm tính theo đầu người ở Pháp là 67 lít, Ý là 62 lít, còn ở Mỹ chỉ là con số 9 lít khiêm tốn.

Vậy nguyên nhân nào dẫn đến một nước Mỹ năng động, phát triển nhất thế giới lại có những chỉ số khiêm tốn như vậy? Đó là vào năm 1920, phụ nữ Mỹ lần đầu tiên trong lịch sử được đi bỏ phiếu bầu cử. Thời đấy, các quý bà đang ôm một mớ bực bội trong mình vì các ông chồng luôn bê tha rượu chè, ăn nhậu say xỉn rồi về nhà chửi bới, đánh đập vợ con, lười biếng lao động.

Sẵn thời cơ trong tay, các quý bà đoàn kết lại tạo một áp lực rất lớn (nắm hơn 50% phiếu bầu), lần lượt các nghị sĩ quốc hội phải đưa ra đạo luật cấm rượu có tên Prohibition. Ngay cả đến tổng thống thời đó Warren Gamaliel Harding (1865–1923) cũng phải ngậm ngùi ký tên ban hành luật này.

Trải qua rất nhiều biến cố thăng trầm lịch sử sau 13 năm (từ 1920 đến 1933) điều luật Prohibition được xoá bỏ, hậu quả của nó để lại cho nghành công nghiệp sản xuất rượu vang Mỹ là vô cùng tệ hại. Vì trước khi đạo luật này ban hành, mỗi năm quốc gia này sản xuất ra khoảng 200 triệu lít rượu vang.

Đất nước Mỹ từng bước hồi phục lại từ con số không. Mặc dù được phép sản xuất rượu trở lại nhưng các thói quen sử dụng rượu vang hàng ngày của người dân trong nước đã mất đi, các khách hàng bên Châu Âu cũng không còn nhận ra mùi vị rượu vang quen thuộc trước đó của Mỹ, thêm vào đó là các cuộc khủng hoảng kinh tế diễn ra nên càng khó khăn hơn với ngày trở lại ngành rượu vang Hoa Kỳ.

Bước ngoặt đến từ đầu thập niên 1960 thì ngành rượu vang Mỹ có phần khởi sắc tốt lên, đó là nhờ vào những nỗ lực không biết mệt mỏi của các nhà làm rượu đi tiên phong như Robert Mondavi hay Georges de Latour. Thay vì sản xuất những thứ rượu vang rẻ tiền, họ đã chú trọng tạo ra những phẩm chất rượu vang thơm ngon, đặc sắc và khá đắt tiền, nhưng lại được công chúng rất hoan nghênh đón nhận.

Sang hẳn thập niên 1970 trở đi, mọi người được chứng kiến một loạt những nhà làm rượu thuộc thế hệ trẻ, nhiệt huyết, hăng hái, sáng kiến đầy tài năng như Warren Winiarsky. Đại diện tiêu biểu là chai rượu Carbernet Sauvignon của Stags’ Leap Wine Cellars, do chính ông làm ra năm 1973, đã đánh bại tất cả các chai rượu thượng hạng của vùng Bordeaux trong một cuộc nếm rượu theo kiểu bịt kín nhãn hiệu (blind tasting), được tổ chức tại Paris năm 1976, khiến cho dư luận phải sững sờ kinh ngạc.

Family Stag's Leap Wine Cellars

CÁC VÙNG CHÍNH TRỒNG NHO & SẢN XUẤT RƯỢU VANG: Hiện tại nước Mỹ có tất cả hơn 50 tiểu bang đều có trồng nho làm rượu dù ít hoặc nhiều. Nhưng đại diện tiêu biểu nhất vẫn là Napa Valley Califfornia với 90% sản lượng chính ở đây. Tiếp theo là Oregon, Washington và New York.

A – VÙNG CALIFORNIA: Khi nhắc đến rượu vang Mỹ người ra nghĩ ngay đến California, không hẳn chỉ vì nó sản xuất ra nhiều rượu nhất mà còn vì chất lượng rượu vang không thua kém gì bất cứ nước nào khác trên thế giới, nếu không nói quá là còn vượt trội hơn về một vài phương diện.

Nơi đây hội tụ được nhiều yếu tố thuận lợi để làm ra rượu vang ngon (thuỷ thổ nhưỡng, khí hậu, kỹ thuật, nhân công giỏi) hơn hầu hết các nước Châu Âu, kể cả nước Pháp nơi vẫn được coi là Thái Sơn Bắc Đẩu của rượu vang.

Khí hậu ở California mưa ít, ban ngày nhiều nắng để trái nho nảy nở và chín tới, ban đêm lại mát mẻ nên nho có thể trưởng thành một cách từ từ, phát triển hết những thành tố để làm ra rượu vang. Mưa lụt lội ở vùng này rất hiếm, chỉ phải lo thiếu nước để tưới tiêu cho cây nho mà thôi. Thời điểm cây nho nở hoa, kết trái cũng không lo băng giá đe doạ như thời tiết thất thường ở Châu Âu.

Hơn thế nữa, nơi đây có những trường đại học như University of California at Davis (UC Davis) và California State University at Fresno (Cal-State), luôn đề xướng những kỹ thuật tiên tiến vào quá trình sản xuất rượu vang. Đó cũng là lý do do vì sao chỉ trong vòng ba bốn chục năm trôi qua, nước Mỹ nói chung và tiểu bang California nói riêng đã nâng tầm phẩm chất rượu vang của mình nhanh chưa từng thấy.

Để dễ nhận biết hơn, tiểu bang này đã phân chia thành 4 vùng từ Bắc xuống Nam, cùng với những vùng làm rượu chính trong đó (tóm tắt bên dưới):

NORTH COAST (Vùng Bờ Biển Phía Bắc): Nơi đây đã cho cả thế giới biết đến những chai rượu vang thơm ngon tuyệt vời của Mỹ, các quận hạt như; Napa Valley, Sonoma Country, Mendocino và Lake Counties.

SIERRA FOOTHILLS: Khu vực này đang trên đà phát triển rượu vang một cách mạnh mẽ, có mấy quận nằm dưới chân núi Sierra Nevada, về phái Đông như: Nevada, Placer, El Dorado, Amador, Calaveras, Tualomne và Mariposa.

CENTRAL COAST (Vùng Bờ Biển Miền Trung): Được trải dài từ phía Đông và Đông-Nam VỊnh San Francisco xuống tới gần Los Angeles như; Livermore và Santa Clara Valleys, Monterey Counties, San Luis Obispo County, Santa Barbara County.

CENTRAL VALLEY: Thung lũng này rộng mênh mông và rất phì nhiêu, khí hậu rất nóng. Cây nho ở đây cho ra nhiều trái, nhưng chất lượng rượu thì bình thường, chỉ làm rượu jug wine.

NAPA VALLEY: Vùng này là biểu tượng cho cho rượu ngon nhất ở miền Nam California và được coi là trái tim của Hoa Kỳ. Chính nhờ những chai rượu có phẩm chất tuyệt vời của Napa Valley mà Mỹ đã tạo được cho mình một địa vị vững chắc trên thị trường rượu vang thế giới.

Nằm trên vịnh San Pablo, cách thành phố San Francisco chừng 50 miles (khoảng 80 km) về phía Bắc. Dọc theo 2 bên đường là những cơ sở làm rượu với tên tuổi lẫy lừng như Robert Mondavi, Beaulieu Vineyards, Caymus, Shafer…xét theo năm 1960, toàn vùng này chỉ có 25 nhà làm rượu. Còn thực tại đã là hơn 300 nhà sản xuất rượu vang.

Với địa thế trời phú, Napa Valley đã được các nhà làm rượu dùng làm thí điểm để trồng thử các giống nho khác nhau, rồi xem loại nào phát triển và mang lại chất lượng tốt nhất thì chọn lọc. Kết quả cuối cùng cho thấy chỉ có 6 loại là có thể đạt tới đỉnh cao về phẩm chất. Hai loại nho trắng là Chardonnay và Sauvignon Blanc. Bốn loại nho đỏ là Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir và Zinfandel.

Nhìn chung lại, danh tiếng của Napa Valley vẫn được dựa phần lớn trên một loại cho đỏ có vị đặc biệt thơm ngon, nồng đậm, mạnh mẽ là Cabernet Sauvignon, đặc biệt thứ nho này được trồng ở ruộng nho của làng Rutherford hoặc những cánh đồng nhiều nham thạch do núi lửa hồi xưa để lại trong quận Stags Leap.

Nhưng điều quan trọng là rượu ngon hay dở, đặc sắc hay tầm thường, không chỉ tuỳ thuộc vào loại nho nào hoặc vùng đất trồng nho mà còn tuỳ thuộc một phần lớn vào tài khéo, sự tận tâm yêu nghề của chuyên gia làm rượu, nói cách tổng quát hơn là nhà sản xuất rượu.

VÙNG SONOMA COUNTY: Vùng Sonoma là hàng xóm sát vách của Napa Valley, nếu Napa Valley có những chai rượu thơm ngon hảng hạng thì Sonoma cũng có những chai rượu vang chất lượng cũng vào hạng thượng đẳng. Bởi các nhà làm rượu ở Napa Valley luôn thể hiện một phong cách sang trọng, đồ sộ trong khi phần lớn các nhà sản xuất rượu ở Sonoma luôn giữ được đặc tính mộc mạc, giản dị một vùng đồng quê.

Cũng bởi sự khác biệt này mà Sonoma đã chiếm được rất nhiều cảm tỉnh của các hãng rượu khổng lồ tìm đến đầu tư . Nơi đây cũng là đại bản doanh của công ty lớn Gallo of Sonoma, Sebastiani, Glen Ellen, Korbel, Kandall-Jackson, Simi và Jodan.

So với Napa Valley thì Sonoma có diện tích lớn hơn và trải rộng ra nhiều vùng thuỷ thổ những khác biệt hơn. Các AVA (xem ở mục 7 điều luật và cấp bậc rượu vang) của Sonoma Country tính từ Nam lến Bắc chung lại như sau:

Sonoma Valley: Nằm ở dưới thung lũng thấp, thích hợp cho nho Chardonnay, Pinot Noir, Cabernet Sauvignon và Zinfandel.

Sonoma Moutain: Nằm trên vùng núi cao, rất tốt cho Cabernet Sauvignon.

Russian River: Chạy dọc theo con sông Russian, hợp với Pinot Noir, Chardonnay và Zinfandel.

Sonoma Green Valley: Nơi đây nhỏ xíu, nằm trong Russian River AVA, sản xuất nhiều Chardonnay và Pinot Noir để làm rượu sủi tăm.

Chalk Hill: Cũng nằm trong Russian River AVA, có nhiều đá vôi hơn nên rất hợp với Chardonnay và Sauvignon Blanc.

Dry Creek Valley: Nằm về phía Tây, đây là đất dụng võ của Zinfandel và Cabernet Sauvignon.

Alexander Valley: Nằm về phía Đông, nổi tiếng về Cabernet Sauvignon, nhưng cũng sản xuất ra một lượng khá lớn Chardonnay và Sauvignon Blanc.

Knight Valley: Hàng xóm với Alexander về phía Bắc . Nơi đây có thế mạnh là Cabernet Sauvignon và Sauvignon Blanc.

Rockpile: Xa hơn về phía Bắc, đây là AVA mới nhất được thêm vào quận Sonoma. Đáng chú ý vì Zinfandel, Syzah và Petite Syzah.

Một AVA quan trọng khác ở phái Nam, ngay sát vịnh San Pablo là CARNEROS, nhưng một nửa thuộc về Napa Valley. Nửa kia lại nằm trong Sonoma. Đây là nơi có khi hậu mát mẻ nhất, nơi gió biển thổi vào, rất tốt cho nho Chardonnay và Pinot Noir.

Rochioli  Sonoma _Cung Cấp Rượu Cho Nhà Trắng

VÙNG MENDOCINO VÀ LAKE COUNTIES:  Mendocino nằm ngay trên phía Bắc cuae Sonomav và Lake Counties tiếp cận với Napa Valley về phía Bắc. Nơi đây có khí hậu khá lạnh và nhiều sương mù vào buổi sáng, là nơi lý tưởng của những giống nho Chardonnay, Riesling, Gewurrstraminer, Pinot Noir. Như chúng ta đã biết Chardonnay và Pinot Noir là 2 loại nho chủ đạo để làm ra những chai Champagne thương hạng thế giới, nên một hãng rượu lớn của Pháp là Roederer đã thiết lập trụ sở nơi đây để sản xuất ra những chai rượu sủi tăm rất đặc biệt mà nhiều chuyên gia còn cho là ngon không kém Champagne chính thống tại Pháp.

Chạy về phía Đông của Mendocino là Lake County, gồm có một AVA lớn là Clear Lake và hai AVA nhỏ hơn là Guenoc Valley và Benmore Valley. Khí hậu nơi đây ấm áp hơn vùng Mendocino nên có thể trồng các loại nho đỏ Cabernet Sauvignon và Zinfandel.

VÙNG VỊNH SAN FRANCISCO: Nhìn chung khu vực này không quá đặc biệt, vùng này có khí hậu Đại Dương ôn hoà, mát mẻ, nhờ gió biển và mây từ Thái Bình Dương bay vào. Chủ yếu trồng các giống nho Cabernet Sauvignon, Chardonnay, Zinfandel, Gewurstraminer, Pinot Noir.

VÙNG NÚI SANTA CRUZ: Cách San Francisco ở phía Bắc khoảng 1h đồng hồ lái xe, vùng núi Santa Cruz có vẻ đẹp hùng vĩ khiến mọi người đến nơi đây như lạc vào một nơi hoang dã. Chính nét thô sơ, hoang dã ấy đã cuốn hút nhiều nhà làm rượu tài ba đến thiết lập cơ sở tại đây. Đại diện trong số đó là Kathryn Kennedy, họ làm ra chai Cabernet Sauvignon với giá đắt kinh khủng (khoảng 170$-200$), vậy mà vẫn có khách mua hết mới lạ kỳ.

Khu vực Santa Cruz Mountains là một AVA khá rộng lớn, nhưng diện tích trồng nho lại tương đối nhỏ (khoảng gần 300 acres, tương đương 1,215m năm 2004) và một số vườn nho rải rác cách xa nhau. Nhờ có khí hậu mát mẻ, gió biển hài hoà nên giống nho Pinot Noir mọc lên tốt tươi ở đây. Trên vịnh San Francisco, khí hậu nóng hơn rất thích hợp cho các giống nho Cabernet Sauvignon.

VÙNG MONTEREY VÀ SAN BENITO: Với khí hậu khô, mát mẻ nằm bên bờ biển Thái Bình Dương chạy dài khoảng 120 km và có nhiều chỗ trải rộng vào đất liền khoảng 50 miles (khoảng 80 km), là cả một vùng rộng lớn bao gồm nhiều khu vực khí hậu khác nhau. Đáng chú ý nhất là Monterey AVA, gồm những giải đất trồng nho ở chung quanh thành phố Monterey và xuống tới phía Nam của vinh Monterey. Ở đây có giống nho Chardonnay và Viognier, làm nên những chai rượu vang trắng rất danh tiếng của của vùng Monterey này, điển hình là hãng rượu xuất sắc Jekel Vineyard.

Jekel Vineyard

VÙNG CHÂN NÚI SIERRA FOOTHLLS: Vùng này gồm những ruộng nho ở rải rác trên các sườn đồi khúc khuỷu của dãy núi Sierra Nevara, về phía Đông thủ phủ của Sacramento.

Vùng Sierra Foothills đất đai rất thích hợp cho các giống nho Zinfandel, nổi tiếng là sản xuất ra thứ rượu Zinfandel có phẩm chất xuất sắc ít nơi nào sánh kịp.

VÙNG SAN LUIS OBISPO – SANTA BARBARA: Tiếp giáo với quận Monterey về phía Nam là quận San Luis Obispo. Quận Santa Babara nằm ở xa hơn nữa xuống cuối phía Nam. Đây là những khu vực gần bờ biển có khí hậu mát mẻ hơn những nơi ở sâu trong đất liền nhờ được dòng nước lạnh chảy từ miền Bắc xuống phía Nam, dọc theo ven biển Thái Bình Dương.

Vùng này có AVA lớn nhất là Paso Robles. Vì những rặng núi ngăn cách nó với vùng bờ biển và cản trở những làn gió biển thổi vào nên Paso Robles là nơi rất nóng, do đó rất thích hợp cho Zinfandel và Cabernet Sauvignon phát triển mạnh mẽ.

Nói theo cách nào đi chăng nữa, chúng ta đều sẽ nhìn thấy khối lượng rượu vang ở California sản xuất ra đều chiếm đến 90% nước Mỹ, hiện nay có một vài tiểu bang, đặc biệt là Washington và Oregon, đang phát triển vượt bậc toàn diện về chất lượng sản phẩm.

Vườn Nho Của Hãng Rượu Gainey Santa Rita Hills

B – VÙNG WASHINGTON STATE:

Với đại đa số người đam mê rượu vang thì Washington là một cái tên khá xa lạ, ít ai biết đến. Bởi lý do những vùng sản xuất rượu vang nơi đây đều nằm sâu trong lục địa, ngăn cách với khu đô thị Seattle và vùng duyên hải bởi rặng núi Cascades, chạy dọc suốt tiểu bang từ Bắc xuống Nam.

Cũng do không khí vùng này khô ráo nên những loại nấm mốc, đặc biệt như Phyllocera không có đất gây hại, nhờ vậy mà các giống nho mọc rất khoẻ, nhất là các loại nho làm ra rượu ngon của vùng Bordeaux như Merlot, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Sauviginon Blanc, Chardonnay và Semilion.

Với tốc độ phát triển rất nhanh do không ngừng nghiên cứu, sáng tạo khoa học về các phương pháp kỹ thuật ứng dụng sản xuất rượu tốt, Washington mau lẹ qua mặt cả New York về khối lượng để cán đích thứ 2 của nước Mỹ, chỉ sau mỗi California. Washington có tổng 5 vùng trong nho làm rượu, trong đó có 2 vùng diện tích rất rộng lớn và 3 vùng nhỏ hơn:

Columbia Valley: Đây là AVA lớn bất nhất nước Mỹ, bao gồm 1/3 đất đai của tiểu bang, lan sang cả bang Oregan kế cận. Các khách hàng đến thăm hãng rượu có trụ sở gần thành phố Seattle, những ít ai biết rằng nơi đây chỉ là đặt cơ sở sản xuất, còn nho làm rượu thì được trồng ở tận Columbia Valley cách đó cả mấy trăm dặm.

Yakima Valley: AVA này có diện tích lớn thứ hai trong bang Washington. Nhiều hãng đặt trụ sở ở gần vườn nho để tiện cho việc sản xuất.

Walla Walla Valley: Thung lung này khiêm tốn chỉ sản xuất khoảng 5% tổng số nho của tiểu bang, nhưng lại là nơi đặt trụ sở chính của các hãng rượu danh tiếng nhất như Leonetti Cella, Woodward Canyon, Waterbrook, Canoe Ridge và L’Écode No.41.

Puget Sound: Duy nhất AVA này nằm ở phía Tâycuar dãy núi Cascades nên có khí hậu mát mẻ, rất thích hợp cho Pinot Noir và Pinot Gris.

Red Mountain: Mới được thành lập của bang Washington, nằm về phía Đông Nam của thung lũng Yakima, AVA này là nhỏ nhất. Vùng này nhiều đất sét và ở trên cao nên phù hợp cho nho Cabernet Sauvignon, Merlot và Syrah.

Washington Vineyard Stays Valley

C – VÙNG OREGON:

Nằm về phía Bắc của California nên người ta cho rằng khí khí hậu phải mát mẻ hơn. Điều này phần nào phản ánh đúng, nhưng mát mẻ không phải vì nó ở vĩ tuyến cao hơn mà là vì không có dãy núi nào cao ngăn cách các ruộng nho với sương mù, gió biển và những dòng nước lạnh dọc theo ven bờ Thái Bình Dương.Vì khí hậu có nét tương đồng với vùng Bourgogne của pháp nên các loại nho Pinot Noir, Pinot Gris và Chardonnay mọc ở đây rất tốt và làm ra rượu rất ngon. Kể từ năm 1970 khi hãng rượu Eyrie Vineyards đưa chai Pinit Noir đầu tiên của họ ra thị trường, nhưng chưa được đón nhận nồng nhiệt cho lắm. Trải qua một khoảng thời gian dài 15 năm thì Pinot Noir sản xuất tại thung lũng Willamette của bang Oregon mới chinh phục được giới mộ điệu và sự kính nể của giới tiêu thụ rượu vang khắp nơi.

Đến năm 1970, các nhà làm rượu ở Oregon dùng thử Pinot Noir và Chardonnay để tạo ra thứ rượu vang giống như mùi vị rượu ở vùng Côte d’Or bên Bourgogne. Do thuỷ thổ nhưỡng khác biệt nên chất lượng không được như ý muốn. Họ dần nhận ra, họ cần phải tận dụng tốt những gì thiên nhiên bạn tặng cho họ ở vùng đất này để làm ra một thức rượu cho riêng mình, Sau một thời gian cải cách, nâng cấp chất lượng nguyên liệu và quy tình sản xuất tiên tiến họ đã đạt được thứ rượu thượng hạng của mình, chắc chắn là vẫn làm từ giống nho Pinot Nior và Chardonnay. Kể từ đó vị thế rượu vang của vùng Oregon có chỗ đứng vững vàng, riêng biệt không thể lẫn với ai trên bản đồ thế giới.

Rex Hill Vineyards Winery

D – VÙNG NEW YORK:

Tiểu bang này cũng có một lịch sử làm rượu vang khá lâu dài ở miền Tây Hoa Kỳ. Những đợt di dân đầu tiên từ Châu Âu sang Mỹ, họ đã tìm cách mang theo những giống nho quý nơi quê hương họ tới trồng ở vùng đất mới này với mong ước sẽ làm ra những loại rượu vang ngon để uống hàng ngày, xa xôi hơn là thương mại.

Suy nghĩ đó thật tươi đẹp, nhưng cuộc sống không như là mơ, họ gặp phải 2 vấn đề  trở ngại lớn: Trước hết là khí hậu nơi đây quá lạnh, ở miền Bắc New York về mùa Đông khiến cho những giống của Châu Âu không thể tồn tại nổi, kể cả chịu lạnh tốt như Riesling. Thứ hai là những bệnh tật, vi khuẩn, nấm mốc và sâu bọ, đặc biệt là loài Phylloxera của vùng Bắc Mỹ luôn thường trực, mà họ chưa bao giờ gặp phải ở Châu Âu.

Bài toán  đau đầu này này đã khiến họ bắt buộc phải từ bỏ các giống nho quý mang theo từ Châu Âu sang. Họ sử dụng các giống nho bản địa, vì giống nho này miễn nhiễm các loại vi khuẩn trên, nhưng thứ nho bản địa này lại cho ra những chất lượng rượu vang thật xoàng.

Mãi đến năm 1960 trở đi, nhờ vào các tiến bộ vượt bậc của khoa học kỹ thuật như ghép genes (grafting) hay tạp sinh (cloning)….người ta đã có thể trồng lại được những giống nho chất lượng ở vùng Long Island như: Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Chardonnay, Sauvignon  Blanc, Gewurstraminer. Long Island hiện tại có khoảng trên 30 hãng rượu lớn nhỏ, sản xuất ra những loại rượu vang ngon bằng các thứ nho trên.

Finger Lakes Rieslings vineyard